Gwarancja zapłaty za roboty budowlane – wyjaśniam czym jest, jak działa, kiedy można jej żądać, jak jej żądać, a także co się dzieje, gdy nie zostanie ustanowiona.

Czym jest gwarancja zapłaty za roboty budowlane? 

Gwarancja zapłaty za roboty budowlane jest rodzajem zabezpieczenia zapłaty ustanawianego w interesie wykonawcy, które ma dać mu pewność co do otrzymania wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Co obejmuje gwarancja zapłaty za roboty budowlane? 

Gwarancja zapłaty obejmuje wynagrodzenie należne wykonawcy wynagrodzenie za roboty budowlane określone w zawartej umowie. Gwarancja zapłaty może również dotyczyć robót dodatkowych oraz robót koniecznych do wykonania umowy, pod warunkiem ich zaakceptowanych przez inwestora na piśmie. 

Czy gwarancja zapłaty za roboty budowlane obejmuje odsetki? 

Nie. Gwarancja zapłaty nie obejmuje odsetek związanych z opóźnieniem inwestora w zapłacie wynagrodzenia wykonawcy.

Kiedy wykonawca może żądać gwarancji zapłaty za roboty budowlane od inwestora? 

Wykonawca może wystąpić do inwestora z żądaniem ustanowienia gwarancji w każdym czasie, tj. przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych albo w trakcie ich prowadzenia.

Takie żądanie wykonawca może zgłosić również po zakończeniu robót, jeżeli inwestor nie zapłacił mu jeszcze całego wynagrodzenia.

Prawo wykonawcy do wystąpienia z żądaniem udzielenia gwarancji powstaje od chwili zawarcia umowy o roboty budowlane.

Wykonawca ma więc całkowitą swobodę w wykonaniu prawa żądania od inwestora ustanowienia gwarancji zapłaty za roboty budowlane.

Uprawnienie wykonawcy do żądania ustanowienia takiej gwarancji kończy się jednak z chwilą zapłaty całości wynagrodzenia wykonawcy. 

Czy muszą zaistnieć jakieś szczególne okoliczności, aby wykonawca mógł żądać gwarancji zapłaty? 

Nie. Wykonawca nie musi wykazywać przyczyn, z powodu których żąda od inwestora ustanowienia gwarancji zapłaty.

Przepisy nie przewidują żadnych dodatkowych warunków, jakie ma spełnić wykonawca, aby mógł z takim żądaniem wystąpić. 

Czy wykonawca może żądać gwarancji zapłaty od każdego inwestora? 

Jest jeden wyjątek. Wykonawca nie może żądać ustanowienia gwarancji zapłaty, gdy inwestorem jest Skarb Państwa.

Wobec każdego innego inwestora, który nie jest Skarbem Państwa, np. jednostki samorządu terytorialnego, wykonawca może wystąpić z takim żądaniem.

Czy także podwykonawca może żądać ustanowienia gwarancji zapłaty za roboty budowlane? 

Podwykonawca może żądać ustanowienia gwarancji zapłaty jego wynagrodzenia od wykonawcy, z którym zawarł umowę o roboty budowlane.

Tak samo dalszy podwykonawca może żądać ustanowienia gwarancji zapłaty jego wynagrodzenia od podwykonawcy, z którym zawarł umowę.

Podwykonawca nie może jednak żądać ustanowienia takiej gwarancji bezpośrednio od inwestora.

Jak powinno wyglądać wezwanie do przedłożenia gwarancji zapłaty? 

Wezwanie do ustanowienia gwarancji powinno zawierać przede wszystkim dane inwestora, dane dotyczące zawartej umowy, wskazanie wynagrodzenia, którego zabezpieczenia domaga się wykonawca.

W wezwaniu wykonawca powinien wskazać także termin na przedłożenie gwarancji zapłaty. Nie może on być krótszy niż 45 dni.

W jakiej formie jest ustanawiana gwarancja zapłaty za roboty budowlane? 

Ustanowienie gwarancji zapłaty za roboty budowlane może nastąpić w jednej z następujących form: gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa, akredytywa bankowa, poręczenie banku udzielone na zlecenie inwestora.

Inwestor może wybrać, z której z czterech wyżej wymienionych form zabezpieczenia skorzysta.

Kto ponosi koszty ustanowienia gwarancji zapłaty? 

Co do zasady, wykonawca i inwestor ponoszą w równych częściach koszty zabezpieczenia wierzytelności.

W praktyce powinno to wyglądać tak, że inwestor przedstawia wykonawcy dokumenty potwierdzające faktyczne koszty ustanowienia gwarancji i żąda zwrotu połowy tej kwoty. 

Czy można wyłączyć lub ograniczyć prawo wykonawcy do żądania gwarancji zapłaty za roboty budowlane? 

Nie. Przepisy stanowią wprost, że wyłączenie lub ograniczenie w umowie uprawnienia wykonawcy do żądania ustanowienia gwarancji zapłaty jest nieważne z mocy prawa.

Na podstawie umowy nie można też skutecznie wprowadzić żadnych warunków lub terminów dla wykonawcy na skorzystanie z tego prawa. 

Czy inwestor może odstąpić od umowy z wykonawcą, który żąda udzielenia gwarancji zapłaty? 

Odstąpienie inwestora od umowy spowodowane żądaniem wykonawcy przedstawienia gwarancji zapłaty jest bezskuteczne. Z tej przyczyny inwestor nie może więc odstąpić od umowy z wykonawcą. 

Co zrobić, gdy inwestor nie przedstawia gwarancji zapłaty na żądanie wykonawcy? 

Jeśli inwestor nie przedstawi w wyznaczonym mu terminie gwarancji zapłaty, wykonawca może wstrzymać roboty budowlane.

Wykonawca może także odstąpić od umowy o roboty budowlane. Nie ma przy tym znaczenia, z jakich powodów inwestor nie przedłożył gwarancji zapłaty.

Odstąpienie od umowy następuje wówczas z winy inwestora ze skutkiem na dzień odstąpienia przez wykonawcę.

Wykonawca ma wówczas prawo żądać od inwestora zapłaty za te roboty budowlane, które był gotów wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących inwestora.

Wynagrodzenie wykonawcy może jednak zostać obniżone o to, co wykonawca zaoszczędził przez to, że robót nie wykonał.

Gwarancja zapłaty a inny sposób na zabezpieczenie płatności wynagrodzenia wykonawcy

Wykonawca nie ma obowiązku korzystania z żądania ustanowienia przez inwestora gwarancji zapłaty – może, ale nie musi.

Gwarancja nie jest jedynym narzędziem ochrony interesów finansowych wykonawcy. Często spotykanym w praktyce sposobem zabezpieczenia zapłaty wynagrodzenia jest stosowanie zaliczek na poczet wykonanych prac i ich częściowe rozliczanie.

Każdy z tych sposobów ma swoje dobre i złe strony. Dlatego wybór odpowiedniej formy należy poprzedzić rzetelną analizą prawną.

Podsumowanie 

Gwarancja zapłaty za roboty budowlane to narzędzie stworzone w celu ochrony interesów finansowych wykonawców. Dzięki niemu wykonawcy mają możliwość domagania się ustanowienia zabezpieczenia wynagrodzenia należnego za wykonane prace. Pozwala to na przystąpienie do wykonywania prac bez obawy o przyszłą płatność.

Skuteczne skorzystanie z niego wymaga jednak dopełnienia wymaganych prawem formalności, co nie zawsze okazuje się łatwe w praktyce.

_________________________________________________________________

Pomoc prawna przy rozwiązywaniu sporów dotyczących zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane 

Jeśli podczas realizacji robót budowlanych pojawiają się spory o wynagrodzenie, warto działać szybko. Szukasz prawnika do prawa budowlanego?

Kancelaria udziela pomocy prawnej przy:

- sporządzaniu wezwań

- negocjacjach wynagrodzenia

- przygotowaniu dokumentacji do ewentualnego procesu sądowego.

Kancelaria Radcy Prawnego Moniki Ged GEDLex wspiera wykonawców i inwestorów w sprawach budowlanych. 

Kontakt:

Kancelaria Radcy Prawnego Monika Ged GEDLex w Gdyni

ul. Rdestowa 51, 81-577 Gdynia 

tel.: 502 608 982 

e-mail: kancelaria@ged-lex.pl

__________________________________________________________________

Chcesz wiedzieć o czym pamiętać przy wynajmie rusztowania? 

Zapoznaj się z artykułem na blogu Kancelarii GEDLex: Najem rusztowania - praktyczny przewodnik.